Adinekoetan idorreria kronikoa saihesteko zainketak

Zer da idorreria

Idorreria libratzeko maiztasunaren txikiagotzea da. Libratze hori zaila izan daiteke, baita mingarria ere, gorozkien gogortasuna eta lehortasuna handia bada. Batzuetan guztiz libratu ez den sentsazioa ere egoten da.

Ez da gaixotasun bat; beste arazo batzuen sintoma baizik.

Pertsona bakoitzean desberdina izan badaiteke ere, hiru egunez behin baino gutxiago libratzen bada (edo astean hiru baino gutxiago) idorreria kasu baten aurrea gaudela adierazten digu.

Adinekoen arazo garrantzitsuenetako bat idorreria da, ondorio larriak izan ditzakeelako eta eragindako biztanleen bizi-kalitatean nabarmen eragiten duelako.

Zenbait azterlanen arabera, 65 urtetik gorakoen % 20 eta % 30 artean sintoma du, eta 75 urtetik gorakoen artean % 30 eta % 50 arte handitzen da. Horietatik, % 60k normalean libragarriak hartzen dituztela onartu dute.

Adinekoen artean idorreria eragiten duten faktoreak

Hainbat faktorek eragin dezakete idorreria adinekoen artean:

Adina

Adin aurreratuarekin lotutako aldaketa fisiologikoek libratzean laguntzen duten hesteetako mugimenduetan eragin dezakete. Heste-igarotzea motelago egin daiteke eta ondestean gorozkiak daudela detektatu eta libratzeko erreflexua bideratzen duten mekanismoak mugatuta egon daitezke.

Sexua

Idorreria emakumeen artean gizonen artean baino gehiagotan gertatzen da: 3 emakume 1 gizonen aurrean.

Zuntzetan pobreak diren dietak egiten badira normalean idorreria eragin dezakete. Haurdunaldian ere idorreria gerta daiteke, eta horrek hemorroideak ere eragin ditzake.

Ohiko ingurua aldatzea

Zenbait pertsonen libratzeko ohiturak alda daitezke normalean egiten ez dituzten lekuetan libratu behar badute -esaterako, bidaietan edo etxe aldaketetan-, edo komuna garbiketa-egoera egokietan ez badago.

Mugikortasun falta, mendetasuna

Mugikortasun-faltak libratzeko beharrezkoak diren mugimendu peristaltikoak txikiagotzen ere laguntzen du. Komunera joateko beste pertsona baten laguntza behar izateak edo hara sartzeko zailtasunak adinekoak libratzea saihestea edo atzeratzea eragin dezake, eta horren ondorioz, gorozkiak ondestean eta kolonean pilatu eta gogortzen dira.

Mugiezintasun-egoeretan pixontziak erabiltzeak idorreria ere eragin dezake, adinekoarentzat deserosoak izan daitezkeen usainak eta zaratak sortzen direlako.

Sendagaiak

Adinekoen artean ohikoa da sendagaiak hartzea, eta zenbait kasutan idorreria agertzea eragin dezakete, analgesiko opioideekin gertatzen den moduan, edo sendagai bat baino gehiago hartzeagatik.

Idorreria kronikoak etengabe libragarriak hartzea eragin dezake, eta horrek arazo okerragotu dezake. Hestea ez lan egitera “ohitzen” da, eta gero eta zailagoa da libratzea.

Diuretikoen erabilerak lehortasuna eta gorozkiak hestean gogortzea eragiten ditu.

Elikadura ohiturak

Elikadura eskasa, zuntzean pobrea dena, edo likido kantitate txikia hartzea adinekoek idorreria izateko aukerak handitzen dituzten faktoreak dira. Zuntza duten elikagaiak –barazkiak, fruta, zerealak eta lekaleak- maiztasunez hartzeak hestearen mugimenduak errazten ditu; hidratazio handiak, gorozkiak hain gogorrak ez izaten laguntzen du.

Asaldurak gaitasun kognitiboetan

Gaitasun kognitiboen asaldurak adinekoak libratzeko erreflexuei ez erantzutea edo libratzeko ohiturak aldatzea eragin ditzake, eta horren ondorioz, libratzeko beharrari kasurik ez egitea edo komunera beranduago joatea.

Patologiak egotea

Uzki-ondesteetako gaixotasunek, hala nola hemorroideak edo uzkiko fisurak, idorreria eragin dezakete, adinekoak libratzeko erreflexua eragozten duelako, min ematen diolako.

Gaixotasun neurologikoek, hala nola Parkinson, orno-muineko gaixotasunak, antsietatea edo depresioa, heste minberaren sindromea, asaldura metabolikoak, hala nola hipotiroidismoa edo tumoreak kolonean edo ondestean, idorreria dagoela adieraz dezakete.

Idorreria saihesteko aholkuak

Balorazio medikoaren bidez patologiak adieraz litzaketen alarma-zantzuak baztertuta, zenbait ohiturek idorreria saihesteko edo txikiagotzen lagun dezakete:

• Ariketa fisikoko eta mugitzeko errutinak hartzea.
• Zuntzean aberatsa den dieta hartzea, hots, barazkiak, fruta, zerealak eta lekaleak.
• Likidoak maiz edatea eta deshidratazioa saihestea.
• Libragarrien erabilera sistematikoa saihestea. Glizerina supositorioek antzeko eragina dute eta aldizka erabiltzeak ez du hestea ahultzen.
• Idorreria eragiten duten sendagaien erabilerari buruzko balorazio medikoa eskuratzea, hala nola opiazeoak, antihistaminikoak, antidepresiboak, antiinflamatorio ez-esteroideoak, burdinazko gehigarriak edo kaltzio karbonatoa…
• Libratzeko ohitura erregularretan laguntzea, adinekoa egunero ordu berean komunera joan dadila sustatuz, gosaria edo bazkaria amaitu eta zertxobait geroago, eta nahikoa denbora egotea, hasieran libratzeko gogorik ez izan arren.
• Mugikortasun-arazoak dituzten adinekoek nahi dutenean komunera joan ahal izatea eta beharrezko laguntza eta intimitatea izatea.

Noiz joan medikuaren kontsultara

Aurreko aholkuekin idorreria-egoera ez bada hobetzen, komeni da medikuaren kontsultara joatea, sintoma hauetakoren bat antzematen bada bereziki:

Alarma-sintomak

Adinekoen artean idorreria kronikoen eragileak elikadura edo mugikortasuna izan badaitezke ere, norberak bere kabuz sendagaiak hartzea saihestu eta balorazio medikoa eskuratu behar dira, bereziki honelako sintomaren bat badago:

• Idorreria bat-batean agertzea.
• Abdomeneko mina.
• Ondesteko odol-galera.
• Pisu-galera.
• Anemia.
• Hesteetako buxadura.

Konplikazioak idorrerian: eginkariengatiko buxadura

idorreriaren konplikaziorik larriena eginkariengatiko buxadura izan daiteke, hots, eginkarien masa gogor eta lehorra buxatuta egotea ondestean edo kolonean. Horri fekaloma esaten zaio, eta pertsonak ezin du bere kabuz libratu.

Eginkarien trinkotzearen zantzuak izan daitezke abdomeneko mina, jangura falta, goragaleak edo gorakoak, sukarra, nahastea, gernu-inkontinentzia edo beherakoa. Azken zantzu horrek idorreririk ez dagoela pentsaraz dezake, baina egiazki, eginkariak trinkotuta daude eta beherakoa trinkotuta dagoen eginkarien masaren inguruan ihesi egindako eginkariak baino ez dira.

Egoera horren aurrean medikuarengana jo behar da, eginkarien masa eskuz atera dezan.